Call Detail Records

Paal 14501 CDR

De aanleiding om in Louwes' telefoongegevens te gaan spitten was tamelijk bizar. Op enig moment had het Bureau Technische Ondersteuning (BTO) twee fouten gemaakt. Zij kwamen al aan de orde in de rubriek telefoongegevens om een andere reden. De twee fouten van het BTO leidden ertoe, dat er een aanzienlijke discrepantie was ontstaan tussen twee sets aan telefoongegevens, die in het onderzoek circuleerden, een set gegevens, zoals op zondag 26 september in het Tactisch Journaal waren vermeld en een set gegevens, die in een PV van 28 september waren opgenomen. In de eerste set had Louwes op 23 september om 20:37 met het slachtoffer gebeld, en de tweede set was dat op 24 september om 20:25 uur. Achteraf is duidelijk geworden, dat deze tweede set volstrekt foutief was, als gevolg van een knullige verschrijving en dito rekenwerk. Zie voorts de paragraaf telefoongegevens. Dit leidde op 6 oktober tot de constatering, dat er nog iets moest worden uitgezocht:

Tactisch Journaal	017 xx 990629 13.00 onderzoek telefoonnummers
Citaat	Door ons werd een onderzoek ingesteld naar de telefoonnummers die uit het geheugen zijn gehaald van het toestel van het sl.o. Het gaat hier om de laatste vijf bellers. De volgende nummers werden achterhaald: (..) [mobielnummer Louwes] Werd op donderdag 23 september omstreeks 20.37 uur vanaf deze GSM gebeld met toestel sl.o.
Proces Verbaal	990952 xx 990928 technisch onderzoek BTO
Citaat	Uit het nummerherkenningsgeheugen werden de navolgende gegevens gelezen: (..) 5. [mobielnummer Louwes] (..) De oproep werd gedaan op 24 september 1999 om 20.25 uur.
Tactisch Journaal	234 xx 991006 15.00 inkomend gesprek Slo
Citaat	Louwes geeft aan naar het vaste nummer van het Slo te hebben gebeld op de 23e omstreeks 20.37 uur. Via de techniek blijkt uit te komen dat dit gesprek op de 24e heeft plaats gevonden. Louwes heeft naar de PTT gebeld om uit te zoeken wanneer hij met zijn mobiele 06-53709437 heeft gebeld naar het vaste nummer Slo - 0570-613850. Dit kon wel, echter het duurde geruime tijd. PTT security gebeld. Was alleen mogelijk met machtiging OVJ. [Contactpersoon] gaf aan dat ze dat zo moesten aanleveren zonder machtiging. Geruime tijd later maakte [Contactpersoon] een machtiging OVJ 125 F om zo via de z.g. B analyse de inkomende mobiele nummers naar het vaste nummer van Slo te traceren l Even later telefoon van [Contactpersoon] dat hij de fax naar KPN security had gestuurd. Hierop de KPN weer gebeld. Eind deze week of begin vofgende week hebben we de uitdraai binnen of de OVJ moet persoonlijk bellen om spoed!
Betekenis en commentaar	De inhoud van het PV komt niet overeen met de verklaring van Louwes, die daarentegen wel overeen komt met de inhoud van het Tactisch Journaal van 26 september voornoemd.

Louwes had bij de eerste kennismaking verklaard, dat hij op de 23e september van Utrecht naar huis was gereden. Uiteraard moest dit worden gekoppeld aan de overige gegevens. Hierdoor ontstond er aanleiding de telefoongegevens van Louwes nader te bestuderen. Niet, omdat Louwes' verklaring daar aanleiding toe gaf, maar door het ergerlijke geknoei van het BTO! Maar intussen was de beer wel los. De telefoongegevens bevatten ook paalnummers. Helaas bevatten de telefoongegevens een aantal gegevens juist niet. Dat heeft Louwes zuur opgebroken.

14501

Tactisch Journaal	473 xx 991021 1730 BTO
Citaat	Via [medewerker] BTO informatie mbt de postitie van paalnummers van het telecomverkeer ontvangen: identificatie paalnummer: 13022 is in Leleystad aan de Middendreef paalnummer: 14501 is in Deventer aan de Nieuwstraat
Betekenis en commentaar	Eerste mededeling omtrent de details van het telefoonverkeer het mobieltje van Ernest Louwes. Merk op, dat er geen tijden aan gekoppeld zijn en dat er slechts een beperkt aantal paalnummers in dit bericht staan - het is niet omstreden, dat EL op donderdagochtend vanuit Deventer een gesprek heeft gevoerd. Voorts is niet duidelijk, op welke wijze deze info werd ontvangen, de spelling van Lelystad is foutief.

Tactisch Journaal	628 xx 991028
Citaat	14.15 KPN Belde [medewerker] (*) van de afdeling securety KPN. Hij was bezig zijn rapportage, waaruit moest blijken, dat GSM-paal 14501 op 23 september 1999, aan de Nieuwstraat te Deventer zat. Hij had nog wat vragen, maar uit zijn rapportage zal blijken, dat de beller op 23/9 zich bevond in het centrum van Deventer en dat op de bewuste dag, 14501 aan de Nieuwstraat te Deventer stond. Hiermede is dit belangrijke gegeven door een techneut op papier aangetoond.
Betekenis en commentaar	Ook hier is geen koppeling met het avondgesprek na te lezen. Voorts is de mededeling "in het centrum van Deventer" niet bepaald vertrouwenwekkend, want niet juist (paal 14501 bestrijkt in principe de noordelijke buitenwijken). Als je Deventer over de weg benadert (via de A1 met name) zit je juist ten Z. van Deventer en wordt je zeker door een ander paalnummer opgepikt.

Tactisch Journaal	720 xx 991103 1145 WOD 366
Citaat	Nav de mutatie WS 991102 de werkopdracht bekomen, uit te zoeken of de GSM paal nu een 5 of 6 cijferig nummer heeft. Gebeld met BTO ([medewerker]) Hij verklaarde dat de paal 14501 ( 5 cijfers) in Deventer staat zoals zij zelf hebben geconstateerd. De lijst die op de tapkamer ligt met 6 cijferige nummers is een lijst van de PTT bijgewerkt tot l maart 1999. Deze is dus niet aktueel. Om zekerheden vast te stellen is deze lijst dus niet geschikt.
Betekenis en commentaar	Uit e.e.a. blijkt duidelijk, dat er geen expertise met deze technologie aanwezig was. Ook, dat de omschakeling van zes nummers naar vijf kennelijk van zeer recente aard was (namelijk van na maart 1999). De referentie naar WS 991102 wijst niet terug maar vooruit, hier klopt de volgorde in het Tactisch Journaal niet.

Tactisch Journaal	727 WS 991102 paalnr. 14501
Citaat	In de tapkamer is een lijst aanwezig met alle paalnummers van zend/ontvangers GSM. Op deze lijst staan vrijwel alle paalnummers met 6 cijfers aangeduid. Paal 14501 (.), dus 6 cijfers, staat voor de Nieuwstraat. ??
Betekenis en commentaar	Pas hier staat de mutatie, waarnaar 720 verwijst. Hier wordt vermoedelijk het een en ander recht gebreid.

Tactisch Journaal	962 xx 991122 1300 GSM palen
Citaat	Met [twee medewerkers BTO] het GSM verhaal doorgenomen. * Via [medewerker KPN] (*) vragen zijn een kaart met daarop de palen in Utrecht/Gelderland en Overijssel; * Via [medewerker KPN] vragen zij of er op de 23ste storingen in de palen zijn geweest en wat de eventuele gevolgen mbt overschakeling waren; * Zijzelf gaan de route Utrecht/Amersfoort/'t Harde Lelystad al bellend rijden. De start is rond 19,30 uur in Utrecht; * Zij gaan al bellend van 't Harde richting Deventer rijden om vast te stellen wanneer de paal in Deventer in beeld komt; * Zij proberen vast te stellen wanneer de piek- en dalbelasting is en kijken dan nogmaals wanneer de Deventer paal in beeld komt;
Betekenis en commentaar	Hierna geen verslag van de resultaten. Met name de tweede vraag was wel erg relevant! Tijdens het proces van Den Bosch werden de resulaten van een ander onderzoek gepresenteerd. Significant!

Dit is de plaats, om eens te bezien, wat wij op dit moment hebben:

1. een nummer
2. het voornemen na te gaan, of er een storing is geweest
3. het voornemen tot verder onderzoek

Het beantwoorden van vraag 2. is hier wezenlijk, anders heeft 3. weinig zin. Echter: het vervolg op voornemen 2. ontbreekt volledig! De rest van de verslagen staat in de vervolg.

Call Detail Records

Het onderzoek baseerde zich op Call Detail Records, die de recherche van KPN had ontvangen. Nu zijn Call Detail Records niet erg genormaliseerd. Zij kunnen veel of weinig informatie omvatten, een beetje afhankelijk van de doelstelling van de rapportage. De Call Detail Records van Louwes bevatten de volgende attributen:

1. Type
2. IMSI - identificatienummer van de SIM-kaart
   
3. MSISDN - abonneenummer van de telefoon
   
4. IMEI - identificatienummer van de telefoon
   
5. Other Party Number
6. Start Date
7. Start Time
8. Charg. Duration
9. Cell ID First
10. Cell ID Last

Deze keuze is voor het onderzoek, dat hierop werd gebaseerd niet erg adequaat. De attributen 2 en 4 zijn hier volstrekt overbodig, tenzij men kon vermoeden, dat Louwes zijn SIM-kaart soms in een andere telefoon stak. Maar ernstiger is het, dat andere attributen met vermoedelijk weinig extra inspanning hadden kunnen worden toegevoegd, zoals het attribuut waarin staat vermeld, in welke cell de mobiele telefoon zich bevond, onmiddellijk voorafgaand aan het gesprek. En het attribuut, dat weergeeft of het gesprek langs normale of onregelmatige weg is afgebrokken, ofwel, de registratie van een eventuele dropped call.

Saillant gegeven: de recherche had zich afgevraagd, wat je uit dit soort gegevens kunt afleiden, gezien de onderstaande mutatie:

Tactisch Journaal	562 xx 991026 1045 GSM-palen
Citaat	Zoals bekend heeft het BTO uitgezocht of informatie van de GSM-palen wordt opgeslagen en dus bevraagbaar is. De indruk werd namelijk gewekt in een artikel met de vraag De mobiele telefoon als peilbaken. Mag dat? Daarin werd gesteld, dat de computers van de providers constant op de hoogte zijn van de lokatie, van de in bedrijf zijnde mobiele telefoon en dat deze informatie ook voor onbepaalde tijd werd bewaard. Het blijkt, dat dit technisch wel mogelijk is, maar niet wordt toegepast. De providers hebben namelijk geen belang bij deze informatie. Alleen wanneer er een gesprek plaats vindt, wordt de plaats van de GSM-paal, die het signaal verstuurd, gelokaliseerd. Dit overleg is geweest met de bij sommige collega’s welbekende [medewerker KPN-security] (*). Deze heeft zich bereid verklaard, te onderzoeken of op 23/9 paal 14501 zich in Deventer bevond en dit ook schriftelijk te bevestigen. Hij is zelfs bereid om bij een eventuele rechtszaak als getuige-deskundige op te treden. Hij heeft op dit gebied al de nodige ervaring.
Betekenis en commentaar	Genoemd artikel (Benno de Boer (UVA) september 1999) laat zien, dat anno 1999 in justitiekringen nog maar weinig bekend was over de mogelijkheden en onmogelijkheden van het volgen van een mobiele telefoon en dat men weinig inzicht had omtrent de nauwkeurigheid van het systeem bij verschillende gebruikstoepassingen (wel of niet bellen met name). Ook de vraag, wat wel en wat niet wordt vastgelegd bij de KPN komt slecht uit de verf en is in de door de recherche geraadpleegde versie ook nog eens onjuist. Verwarrend daarbij is, dat er twee versies van het artikel in omloop zijn met onderling aanzienlijke verschillen. Uit het artikel wordt wel duidelijk, dat er meerdere manieren zijn, om de locatie van een mobiele telefoon vast te stellen en het is dan ook een raadsel waarom de geraadpleegde deskundige hier geen gewag van heeft gemaakt. Wel is duidelijk, dat Louwes hierdoor werd benadeeld in zijn mogelijkheden zich te verweren.

Er was op dit moment pas een maand verstreken en niet twee maanden, zoals het Hof van Den Bosch ten onrechte aannam. Pas veel later werd men zich van de beperkingen bewust en heeft men geprobeerd dit weg te redeneren. En daar kwam men nog mee weg ook. En dat terwijl het artikel onder verwijzing naar het werk van de Parlementaire Commissie van Traa toch een duidelijke waarschuwing bevat:

"Ook de Parlementaire Enquêtecommissie Opsporingsmethoden (verder: PEC) pleitte in haar rapport voor grote openheid met betrekking tot gebruikte opsporingsmethoden. Gebrek aan inzicht in en controle en toezicht op de gehanteerde opsporingsmethoden is volgens de commissie onverantwoord uit het oogpunt van de rechtsstaat en uit het oogpunt van behoorlijk bestuur. In reactie op het door de commissie Van Traa gestelde eist het nieuwe artikel 126ee Sv (Wet Bob) dan ook duidelijkheid over de nauwkeurigheid en controleerbaarheid van methoden waarbij gebruik wordt gemaakt van technische hulpmiddelen."

De discussies terzake voor het Hof Den Bosch spreken op dit punt geheel voor zich; voortdurend werden verhalen opgehangen die net niet of helemaal niet klopten!

(*) De naam komt voluit voor in het arrest van Den Bosch 9 februari 2004 en uiteindelijk ook in het Volkskrant-artikel van 5 juni 2014.